Enkele definities van genres

GENRES

Genres zijn soorten literatuur. Genres zijn onderverdelingen van de grote massa literaire werken. Soms let men alleen op de inhoud, soms alleen op de vorm van het literaire werk, en soms op beide. Het is daarom niet mogelijk een schema te geven van groepen bij elkaar behorende genres. Deze genrelijst is bedoeld als naslag.

–       Autobiografie; werk waarin iemand zijn eigen leven beschrijft.

–       Biografie; levensbeschrijving van een person (niet door hemzelf)

–       Komedie; toneelstuk met de volgende kenmerken:

• De personen stammen uit betere kringen
• De gebeurtenissen zijn deels ernstig, deels grappig
• Misstanden in de maatschappij en gebreken van mensen worden belachelijk gemaakt.
  • Soorten blijspelen zijn het karakterblijspel, het intrigeblijspel en het zedenblijspel.

–       Briefroman; roman bestaande uit brieven (hoofd) personen aan elkaar. Soms is het slechts 1 persoon die de brieven schrijft.

–       Dagboek (journaal/ logboek) : een als het ware van dag tot dag bijgehouden relaas van gebeurtenissen, gedachten enz. Al of niet verzonnen.

–       Detectiveroman; avonturenroman waarin het erom gaat door speurwerk licht te brengen in een aanvankelijk duister lijkende zaak.

–       Didactische literatuur; literatuur waarmee de schrijver de bedoeling heeft zijn lezers en lezeressen iets bij te brengen, iets te leren.

–       Dierenverhaal; verhaal waarin naar een parallellie (=overeenkomst) tussen het leven van dieren en van mensen is gestreefd: het gaat over dieren, waar men het kan ‘toepassen’ op mensen.

–       Essay; stuk proza van beschouwende aard: de schrijver geeft zijn (subjectieve getinte) kijk op de kunstenaar, het kunstwerk of op andere onderwerpen.

–       Familieroman; roman waarin het wel en wee van een heel gezin, soms van een familie, wordt getoond gedurende enkele generaties. De familie wordt daarbij vaak de spiegel van het historische en sociale gebeuren.

–       Hekeldicht: satire: literair werk waarin de dichter/schrijver uiting geeft aan zijn spot, verontwaardiging of haat; het voorwerp van zijn hekeling kan zijn: zeden, toestanden, gebeurtenissen en personen.

–       Historische roman; roman die een beeld geeft van een voorbije tijd, hetzij door historische personen ten tonele te voeren of historische gebeurtenissen te schilderen, hetzij door een gefantaseerd gebeuren te plaatsen in een vroegere periode.

–       Mythe; verhaal over goden, godinnen, reuzen, dwergen en andere wonderlijke wezens waarmee de primitieve mens een verklaring trachtte te geven voor verschijnselen die hij niet begreep. Het geheel van dit soort verhalen bij een bepaald volk noemt men de mythologie van een volk. Bekend zijn vooral de Griekse, Romeinse en Germaanse mythologie.

–       Novelle; een literair werk dat dichtbij een roman staat, maar beperkt is van opzet en meester ook beperkter van omvang.

• Kenmerken:

1. de personen die erin voorkomen worden beschreven op één bepaald tijdstip in hun leven of tijdens een korte periode daarvan;
2. de intrige (verwikkeling) is enkelvoudig, dus geen verwikkelingen tussen bijfiguren;

–       Reportage;  een journalistiek verslag van actuele gebeurtenissen.

–       Roman; oorspronkelijke betekenis; verhaal in het romaans, dat wil zeggen de volkstaal. In de middeleeuwen: verhalend gedicht over ridders. De tegenwoordige betekenis is een prozaverhaal, omvangrijker dan een novelle.

• Kenmerkend voor een roman is onder meer:

1. Er worden personen in beschreven gedurende een betrekkelijk lange periode van hun leven;
2. De intrige (=verwikkeling) is samengesteld. Zie verder briefroman, detectiveroman, psychologische roman, regionale roman, tendensroman, toekomstroman, historische roman.

–       Sprookje; zeer oude vorm van literatuur die elementen van de mythe en de sage in zich heeft.

–       Volkssprookje; sprookje dat van ouder op kind is overgeleverd en in de loop van de tijd allerlei veranderingen heeft ondergaan (dit geldt voor alle volkskunst).

• Kenmerken:

1. tijd en plaats van handeling worden slechts vaag aangeduid;
2. er gebeuren wonderlijke dingen die berusten op toverkracht;
3. tegenstellingen (arm-rijk, goed-slecht, sterk-zwak) spelen een belangrijke rol;
4. taal en inhoud zijn eenvoudig;
5. goed overwint kwaad

–       Gedichtenbundels/Poëziebundels; een literaire vorm waar dichters gebruik maken als ze stemmingsbeelden en gevoelens in het algemeen met weinig woorden weergeven.

–       Bloemlezing; een bloemlezing bestaat doorgaans uit werk van meerdere schrijvers, maar kan ook uit het werk van één schrijver zijn samengesteld. Een bloemlezing kan werk bevatten uit een bepaald tijdvak, een bepaalde literaire stroming of een bepaalde genre, maar kan ook thematisch zijn. Bij bloemlezingen wordt veelal gekozen voor het beste werk van een auteur (zij het de smaak van de samensteller natuurlijk bepalend is). Vandaar dat ze een belangrijke rol spelen bij de vorming van literaire canons.