Een boek publiceren, wat gaat er aan vooraf? Het werk van een redacteur

Laat me een kleine inzage geven in wat er allemaal moet gebeuren wanneer er een boek wordt gepubliceerd. Dit doe ik omdat er heel lichtjes wordt gedacht over ons werk; de redactie (taalkundig en inhoudelijk)  en de vormgeving. We staan aan de vooravond van het publiceren van het boek van de elfjarige Soei Len Tjon die maar liefst zeventien verhalen heeft geschreven.  Het manuscript is drukklaar. Een van deze dagen ontvang ik een proefdruk en hoef ik alleen maar ‘ja’ te zeggen.

Wat gaat er aan vooraf?

Mijn deel van het redactiewerk is vooralsnog letten op de inhoud van het verhaal: spannings-en verrassingselementen. Wat is het verhaalperspectief, zijn personages en de plot goed uitgewerkt en vooral, wat is de stijl van de auteur en is die opvallend. Je wil geen clichés  hebben. Over alles is er al geschreven. De kunst is op te vallen, je eigen stem te laten horen, de stijl van de auteur. Bij de manuscriptbegeleiding probeer ik dat aan te sturen en de schrijver in zijn of haar eigen stijl te laten groeien. Bij het boek van Soei Len heb ik de volgorde van de verhalen samengesteld. Daar zit een bepaalde chronologie in dat een geheel vormt. Het manuscript is na mijn vragen en opmerkingen teruggegaan naar Soei Len zodat ze de verschuivingen kon zien. Daarna kwam het manuscript weer bij mij zodat ik het kon doorsturen naar de neerlandicus die op taal en spelling ging corrigeren. Waar wij vooral voor waken is dat de authenticiteit in taal niet verloren gaat. Jonge kinderen hebben een bepaalde manier van praten, denken en natuurlijk ook schrijven. De kunst is in het taalgevoel van zo een schrijver te blijven en een balans te vinden tussen goed geschreven taal en woordkunst. Eigen bedachte woorden of tussenwerpsels zijn daar voorbeelden van. Met het Surinaams- Nederlands, want dat is de taal waarin geschreven wordt, is er ook rekening mee gehouden. Ik zeg altijd aan alle studenten: schrijf in de taal waarin je denkt! De interpunctie is een van de minder leuke dingen bij het schrijven, maar gelukkig zijn er neerlandici die ons daarin wegwijs kunnen maken. Urmia van Leeuwaarde die in het team zit ondersteunt mij vanaf de oprichting van de Schrijversvakschool in 2008 met dergelijke lastige taalkwesties. Zij is ook op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen, nieuwe schrijfconventies en dergelijke.

Na de correctie is het boek naar de vormgeefster geweest die heel secuur de belettering deed, het boek vorm gaf, drukklaar maakte voor de drukker. De front-en backcover werden ontworpen. Bij een kinderboek moet je vooral illustraties hebben. Gelukkig had Soei Len zelf tekeningen gemaakt. Daar kon Claudett de Bruin mee gaan stoeien en een ontwerp van maken dat paste bij Soei Len haar persoonlijkheid. Sowieso leest de vormgever de verhalen om te varen op de creatieve impulsen die ze bij het lezen krijgt. We kregen 5 of 6 ontwerpen waar we van mochten kiezen. Het leuke was dat zowel ik, Soei Len en Claudett hetzelfde ontwerp kozen. De synergie zat gewoon in de groep. Het manuscript is een paar keer heen en weer geweest, met hier en daar kleine aanpassingen. Aan het eind toch nog naar de neerlandicus voor een laatste, allerlaatste correctie. En ja, ze vond er nog een paar met haar kritische blik. Waar je vooral voor moet waken is dat recensenten gaan zeuren over taalfoutjes en andere typo’s. Ik zag al lang niks meer. Je wordt op gegeven moment woordblind. Ik vind het allemaal prachtig wat aan werk is verzet en belangrijk is dat de jonge schrijfster uitermate tevreden is.

Deze week gaat het boek naar de drukker. Het is nog niet bekend wanneer wij een exemplaar kunnen voelen, ruiken en lezen. Ik voel mij bevoorrecht dat ik Soei Len mocht begeleiden. Mijn team is fantastisch: ze geven kwaliteit aan mijn werk. Ik bedank ook de moeder van Soei Len, Tanuya Manichand die ik heb mogen sleuren door het hele proces. Ik had niet anders verwacht!

Tot gauw met het boek “Alakondreverhalen uit de wereld van Soei-Len.”

Ruth San A Jong