Honger naar specialisme

We, wij jonge schrijvers, worden ook in het kunstvak te weinig mentaal uitgedaagd  tot goed uitgewerkte producties. Ik voelde weer een soort cultuurhonger knagen toen ik naar het relaas van Maarten van Hinte, scenarist en regisseur luisterde. The Back Lot had gelukkig weer aan ons gedacht bij het halen van de theatervoorstelling Nina Simone A(Live) naar Suriname. Het stuk is ongetwijfeld een succes en wij van de Schrijversvakschool wilden het fijne van weten, van de scenarist/regisseur zelf. ‘Het begint bij een goed verhaal’, zei Maarten herhaaldelijk. Een simpele conclusie die vooraf ging aan een technisch verhaal van een stevige voorbereiding, research, contante afstemming met de cast en vooral het luisteren naar het eigen gevoel. ‘Eigenlijk een halffabricaat, dat toneelschrijven, omdat de spelers ten uitvoer brengen wat jij als schrijver aan woordbeelden heb neergezet.’

Maarten van Hinte en Marjorie Boston hadden beiden iets met Nina Simone  wat meer dan muziek was. Ze hebben als scriptschrijver en regisseurs van het stuk vooral gekeken naar de inbreng van de verschillende artiesten, maar meer nog hun eigen binding met Nina Simone, bij het benaderen van de castleden. Het is hen perfect gelukt. Wie het optreden heeft gezien heeft behalve het tragisch leven ook het gigantisch talent van Nina Simone kunnen proeven. Sterker nog, het was 21 januari en het stuk ontlokte bij mij gedachten van de beleving van het zwart-zijn toen en nu, het vrouw-zijn in de jaren zestig en het verband met het historisch gebeuren van de inauguratie van Barack Obama. Het stuk had mij zo diep geraakt dat ik geïrriteerd raakte van een zinloze opmerking over de jurk van Michelle Obama en haar kapsel…
De heftigheid van haar leven was haast tastbaar. Iemand had zelfs gehuild tijdens het stuk.  ‘Toneel is life en sleurt de kijker door zo een heftig verhaal, maar er zijn uiteraard momenten ingebouwd waar het publiek moet kunnen ademen.’

Hoe je in die overvloed van bronnen over het zeer bewogen leven van Nina Simon tot anderhalf uur theater komt, is denkwerk, constante afweging en schrappen. ‘ We hadden wel een serie van drie kunnen schrijven, zoveel is er om Nina te doen.’ Alles over Nina, haar autobiografie, tot interviews alles is in een jaar tijd gelezen en onderzocht door Maarten, de schrijver van het stuk. Het concert van Nina Simone in Montreux in 1976 werd als vertrekpunt gekozen bij het schrijven van het script. Wat viel namelijk op? Nina hield tussen haar pianospel hele monologen met het publiek waar ze openhartig vertelde over haar leven, haar teleurstellingen en meer. De voorstelling is ook op die manier in elkaar gezet: alle acteurs vertellen vanuit het ‘Nina-perspectief’. Het stuk is zeker niet als musical gebracht, maar de dialogen en de playslist vertelden het verhaal.  ‘90% van de monologen en dialogen in het stuk zijn Nina’s eigen woorden. De playlist was door de acteurs en zangers zelf gekozen.’ De invloed van de kerk op haar keuzes, haar liefdesleven, haar zwarte huid, die ondanks haar genialiteit van haar pianospel werd afgewezen brachten haar veel eenzaamheid en bitterheid. Haar misnoegen over mensenrechten schendingen; alles kon je herleiden in haar muziek. Op twee-en een halve jaar leeftijd piano kunnen spelen is genialiteit maar haar huidskleur, haar huidskleur…

Studenten stelden al deze vragen waaronder waarom er witte mensen in de cast waren; een voor Maarten alleszins interessante vraag. Het wel of niet samenwerken met een regisseur tijdens het schrijven van het script, hoeveel tijd gaat zitten in onderzoek, hoe je bepaalde thema’s uitvergroot in een stuk en zo en zo. Kan je nu begrijpen waar mijn armoedegevoel vandaan komt? De twee uur durende workshop ging te snel, maar het feit dat Maarten docent scenario schrijven is bij MC geeft ons het verlangen hem ooit als gastdocent te halen. Ik zal er in elk geval aan werken!
Dank je wel TBL, kansen voor samenwerking, kansen van kennisoverdracht in een specialisme laten wij nooit voorbij gaan!

RUTH SAN A JONG